Một số tai biến dị ứng thuốc thường gặp

Dị ứng thuốc là những phản ứng, hội chứng hay bệnh xuất hiện trong hoặc sau khi dùng thuốc qua đường tiêm truyền, uống, khí dung, nhỏ niêm mạc, tiếp xúc, bôi ngoài da... với những mức độ khác nhau.

Sau đây là một số tai biến dị ứng thuốc thường gặp.

Nổi mề đay:

Nổi mề đay thường là biểu hiện lâm sàng nhẹ và khởi đầu của phần lớn những trường hợp dị ứng thuốc. Tất cả các loại thuốc đều có thể gây nên tình trạng nổi mề đay, hay gặp nhất khi dùng các loại kháng sinh, vaccine, huyết thanh, thuốc chống viêm, giảm đau, hạ sốt...

Sau khi dùng thuốc, nhanh nhất là từ 5 đến 10 phút, chậm nhất có thể vài ngày; người bệnh có cảm giác nóng bừng, ngứa, trên da nổi ban cùng nốt sẩn phù. Nốt sẩn có màu hồng, chung quanh có viền đỏ, hình thể tròn, bầu dục, to bằng hạt đậu, đồng xu; có thể liên kết với nhau thành mảng. Nếu người bệnh càng gãi ngứa, tổn thương càng tiến triển nhanh và lan rộng. Trong các trường hợp nặng, cùng với dấu hiệu nổi mề đay có kèm theo khó thở, đau bụng, đau khớp, chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi, sốt cao.

Sốc phản vệ:

Sốc phản vệ là một tai biến dị ứng nghiêm trọng nhất dễ gây nên tử vong. Có khá nhiều loại thuốc có thể gây nên sốc phản vệ như kháng sinh, vaccine, huyết thanh, thuốc giảm đau, chống viêm không steroide, tinh chất gan, một số loại vitamin...

Bệnh cảnh lâm sàng của sốc phản vệ khá đa dạng, thông thường có thể xảy ra ngay sau khi dùng thuốc khoảng vài giây cho đến từ 20-30 phút. Người bệnh có dấu hiệu khởi đầu bằng cảm giác lạ thường như bồn chồn, hoảng hốt, sợ hãi... Tiếp theo đó là sự xuất hiện nhanh các triệu chứng khác ở một hay nhiều cơ quan bị ảnh hưởng như tim mạch, hô hấp, da, tiêu hóa... với những biểu hiện như mạch nhanh, nhỏ, huyết áp tụt có khi không đo được; khó thở, ngứa ran khắp người, đau quặng bụng, đại tiểu tiện không tự chủ. Trong trường hợp thể tối cấp tính, người bệnh bị hôn mê, nghẹt thở, rối loạn nhịp tim, ngừng tim và tử vong ngay sau ít phút.

Đỏ da toàn thân:

Đỏ da toàn thân là một phản ứng dị ứng của cơ thể xảy ra khi dùng các loại thuốc như penicilline, ampicilline, streptomycine, sulfamide, chloramphenicol, tetracycline; các thuốc an thần, giảm đau, hạ sốt...

Dấu hiệu dị ứng xuất hiện từ 2 đến 3 ngày, trung bình từ 6 đến 7 ngày; đôi khi từ 2 đến 3 tuần sau khi dùng thuốc. Bệnh nhân thấy ngứa khắp người, sốt cao, rối loạn tiêu hóa, nổi ban và tiến triển thành đỏ da toàn thân. Trên da có vảy trắng, kích thước không đều, có thể nhỏ bằng hạt phấn đến to bằng hạt dưa; các kẽ tay chân có thể bị nứt và chảy nước vàng, đôi khi bị bội nhiễm và có mủ.

Hội chứng hoại tử tiêu thượng bì nhiễm độc:

Hội chứng hoại tử tiêu thượng bì nhiễm độc còn được gọi là hội chứng Lyell. Đây là tình trạng nhiễm độc da dị ứng nghiêm trọng nhất do dùng các loại thuốc như sulfamide chậm, penicilline, ampicilline, streptomycine, tetracycline, analgine, phenacetine...

Tình trạng dị ứng xảy ra và diễn biến từ vài giờ đến vài tuần sau khi dùng thuốc. Người bệnh bị mệt mỏi, bàng hoàng, mất ngủ, sốt cao, ngứa khắp người, trên da xuất hiện nhiều mảng đỏ, đôi khi có những chấm xuất huyết. Vài ngày sau đó hoặc có khi sớm hơn, lớp thượng bì tách khỏi da, khi động nhẹ tới có thể trợt ra từng mảng, gọi là dấu hiệu Nikolski dương tính. Tương tự hội chứng bỏng toàn thân, cùng với tổn thương da, người bệnh có thể bị viêm loét niêm mạc các hốc tự nhiên, viêm phổi, màng phổi; viêm gan, viêm thận; tình trạng người bệnh thường rất nặng và nhanh chóng dẫn đến tử vong.

Nguồn: Tổng hợp